Przemoc niejedno ma imię!

by ·

Wyrządza szkody na zdrowiu fizycznym lub psychicznym osób, które jej doświadczają, pozostawiając różne, często dalekosiężne skutki, związane nawet z utratą zdrowia lub życia. Warto umieć rozpoznawać zachowania przemocowe. Poniżej opisane sytuacje mogą w tym pomóc.

Jak rozpoznać przemoc?

Przemoc fizyczna

„Jacek wrócił późno. Trzasnął drzwiami. A ze mną przywitał się znowu serią wyzwisk. Krzyczał, że mi nie wierzy, że jestem nikim. Popychał mnie. Złapał za rękę i wykręcił ją. Bolało. A potem… potem nie pamiętam. Leżałam na podłodze. W kuchni. Bolało mnie całe ciało. Jakby z oddali dochodził głos Jacka: Anka, musiałaś się znowu poślizgnąć, rozumiesz, rozumiesz? W drzwiach stał Kubuś, przerażony. A Jacek mówił dalej… mamusia się poślizgnęła. Idź spać.”

Szarpanie, popychanie, kopanie, uderzanie przedmiotami, krępowanie ruchów ciała, podduszanie, uderzanie głową, bicie ręką, przypalanie papierosem, okaleczenia ciała ostrymi przedmiotami, pozostawienie bez udzielenia lub wezwania pomocy i inne podobne – to zachowania typowe dla przemocy fizycznej. W ich wyniku możesz odnieść poważne obrażenia zdrowia, lub zagrażać Twojemu życiu.

Przemoc psychiczna

Co rano zabierała dzieci do szkoły. A potem zamykała drzwi na klucz. Od zewnątrz. Od wewnątrz nie można było ich otworzyć. Zaprotestowałem tylko raz. Wtedy usłyszałem od Doroty te słowa: Kuba, kto Ci uwierzy? Jeśli spróbujesz odejść, zostaniesz bez niczego, będziesz jeszcze większym zerem. Stracisz wszystko. Stracisz dzieci! Mój ojciec ma kontakty, o jakich sobie sprawy nie zdajesz. Piśniesz słówko, a pożałujesz”.

Groźby, szantażowanie, kontrolowanie, ograniczanie wolności i kontaktów z innymi, wymuszanie posłuszeństwa, podporządkowanie, wulgaryzmy, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, umniejszanie, wyśmiewanie, krytyka, narzucanie swoich poglądów czy opinii – to zachowania świadczące o przemocy psychicznej, mające wymusić zależność i podporządkowanie się decyzjom sprawcy lub posłuszeństwo wobec sprawcy przemocy. Doświadczanie takich zachowań odbija się na Twoim zdrowiu psychicznym i fizycznym, powoduje zaburzenia snu, stres i choroby psychosomatyczne.

Przemoc ekonomiczna

Nie tak miało być. Marek zarabiał dobrze, ale potem się zaczęło. “Wzięliśmy” pierwszą pożyczkę, potem drugą. Miał kupić samochód, ale samochodu nie było. Pieniędzy też nie. Kiedy przychodziły listy zabronił mi otwierać. Ale widziałam, że to z sądu, że to z banku… Kiedy odmówiłam wzięcia trzeciej, zaczęło się piekło. Z domu znikały moje rzeczy. Koleżanki mówiły: Kasia, uciekaj!

Zaciąganie długów i kredytów bez zgody małżonka, zmuszanie do pożyczek, okradanie z rzeczy osobistych i pieniędzy, zabieranie wypłat, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, zmuszanie do pożyczek po rodzinie lub bliskich, niezaspokajanie materialnych potrzeb rodziny, ograniczenie dostępu do rzeczy i pomieszczeń niezbędnych do życia (odcięcie prądu, utrudnienie dostępu do łazienki) – to zachowania będące przemocą ekonomiczną. Mają one na celu odbieranie osobie poczucia godności, pozbawienie możliwości zaspokajania potrzeb i doprowadzenie do sytuacji całkowitej zależności od sprawcy przemocy.

Przemoc seksualna

Najpierw Kamil zaczynał mówić o swoich fantazjach. Potem zaczął mówić „Anita, ty nie myślisz o moich potrzebach” i budzić we mnie poczucie winy. Myślałam, że może ludzie tak robią. Aż w końcu, szczególnie gdy wracał pijany po firmowej imprezie lub spotkaniu z kolegami, zaczął po prostu spełniać swoje zachcianki. Zmuszał mnie do wszystkiego, na co miał ochotę i kiedy ją miał, mówiąc, że jesteśmy małżeństwem. I że to mój obowiązek. Nie mogłam protestować.

Wyśmiewanie, zmuszanie do czynności lub zachowań seksualnych, na które się nie zgadzamy, wymuszanie pożycia seksualnego, gwałt, sadyzm, zmuszanie do współżycia z osobami trzecimi, zmuszanie do oglądania pornografii to zachowania będące przemocą seksualną. Doświadczanie takich zachowań może skutkować obrażeniami fizycznymi, obniżeniem poczucia własnej wartości, prowadzi do bólu i cierpienia, poczucia utraty godności, obniżonej samooceny.

Zaniedbanie

Gdy żona zmarła, to zostałem sam. Córka powiedziała wtedy, że dom jest na mnie za duży i że się wprowadzi. Wprowadziła się ze swoim mężem, który miał na nią zły wpływ. Ona sama by taka nie była. Najpierw pożyczali z mojej renty. Bo Sebastianowi nie wypłacili w pracy, bo potrzeba na samochód. A potem już nawet renty nie widziałem – brali po prostu. Mówiłem córce, że leków nie mam, że jestem głodny. Usłyszałem, że to dobrze, że może szybciej umrę.

Niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych, pozbawianie jedzenia, opieki lub niezbędnej pomocy, odmawianie pomocy medycznej lub zaopatrzenia w niezbędne leki, niezapewnienie godnych do życia warunków lokalowych, ograniczanie dostępu do pomieszczeń w domu, gdzie zaspokajane są podstawowe potrzeby (do kuchni, łazienki), chłód emocjonalny w relacjach – to przykłady przemocy określanej jako zaniedbanie. Stanowi ono rodzaj przemocy ekonomicznej. Najczęściej mówimy o zaniedbaniu w kontekście dzieci, lecz należy podkreślić, że doświadczają go równie często osoby starsze, chore i z niepełnosprawnością lub osobiście się zgłosić aby uzyskać takie wsparcie.

Jaką pomoc możesz uzyskać w instytucjach?

Placówka Ochrony Zdrowia

  • lekarz rodzinny może udzielić niezbędnej pomocy medycznej zarówno w przychodni zdrowia, jak i – jeśli pomoc jest potrzebna w nocy lub w święto – w placówce nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej lub w szpitalnym oddziale ratunkowym,
  • wszczyna procedurę Niebieskiej Karty w związku z uzasadnionym podejrzeniem, że w rodzinie dochodzi do przemocy, wskazuje osobie pokrzywdzonej miejsce, gdzie może uzyskać dalszą pomoc,
  • lekarz wydaje bezpłatnie zaświadczenie o doznanych obrażeniach i informuje o możliwości przeprowadzenia obdukcji,
  • ma obowiązek wezwać policję w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia, bezpieczeństwa osoby doznającej przemocy domowej.

Żłobki, przedszkola, szkoły

  • pedagodzy, wychowawcy oraz specjaliści często jako pierwsi zauważają przemoc domową wobec dzieci i mogą odpowiednio zareagować, już na etapie żłobka,
  • pedagodzy, wychowawcy, nauczyciele oraz specjaliści pracujący w przedszkolach lub szkołach w obliczu przemocy powinni wszcząć procedurę Niebieskiej Karty. Do wszczęcia procedury Niebieskiej Karty nie są uprawnieni pracownicy żłobków, mają jednak obowiązek powiadomić odpowiednie służby,
  • pracownicy tych placówek wchodzą w skład interdyscyplinarnych grup diagnostyczno-pomocowych, które udzielają pomocy rodzinom doświadczającym przemocy.

Policja

  • ma obowiązek zareagować na zgłoszenie,
  • wszczyna procedurę Niebieskiej Karty,
  • przeprowadza interwencję,
  • w ramach interwencji w miejscu zdarzenia zapewnia bezpieczeństwo osobie poszkodowanej przez przemoc domową i wzywa pomoc medyczną, jeśli zachodzi taka potrzeba,
  • jeśli w związku z przemocą domową doszło do popełnienia przestępstwa zabezpiecza ślady i dowody popełnienia przestępstwa, ustala przebieg zdarzenia,
  • w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia zatrzymuje osobę stosującą przemoc domową,
  • w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy wszczyna postępowanie przygotowawcze,
  • podejmuje działania prewencyjne wobec osoby stosującej przemoc, w tym wydaje nakaz opuszczenia lokalu, zakaz zbliżania, zakaz kontaktowania lub zakaz wstępu (np. do miejsca pracy, placówki oświatowej osoby pokrzywdzonej itp.) na okres 14 dni,
  • udziela informacji osobom doświadczającym przemocy o formach i możliwościach uzyskania pomocy,
  • dzielnicowy monitoruje bezpieczeństwo członków rodziny, która została objęta procedurą Niebieskiej Karty, a także przeprowadza rozmowy z członkami rodziny, w której doszło do przemocy.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

  • wszczyna procedurę Niebieskiej Karty,
  • pomaga załatwiać sprawy urzędowe, udziela porad, organizuje konsultacje prawne, psychologiczne, warsztaty,
  • udziela informacji o przysługujących świadczeniach i formach pomocy, a w uzasadnionych przypadkach udziela pomocy finansowej (zasiłków), rzeczowej (żywność),
  • może organizować i/lub prowadzić grupy wsparcia dla osób doświadczających przemocy domowej,
  • wskazuje miejsca, w których osoby dotknięte przemocą mogą uzyskać schronienie,
  • w przypadku stwierdzenia bądź podejrzenia popełnienia przestępstwa powiadamia organy ścigania,
  • monitoruje podjęte działania, sytuację rodziny, poziom jej bezpieczeństwa, odwiedza ją w miejscu zamieszkania,
  • motywuje osoby stosujące przemoc do zmiany zachowania, a w uzasadnionych przypadkach kieruje do udziału w spotkaniach grupy korekcyjno-edukacyjnej,
  • współpracuje z innymi instytucjami i organizacjami zaangażowanymi w pomoc osobom doznającym przemocy domowej, dzięki temu pomoc jest wszechstronna i może być natychmiastowa,
  • pracownicy socjalni MOPS wchodzą w skład interdyscyplinarnych grup diagnostyczno-pomocowych (wraz z pracownikami policji, pedagogami, kuratorami, przedstawicielami ochrony zdrowia oraz organizacji pozarządowych), które udzielają pomocy rodzinom dotkniętym przemocą, znajdującym się w trudnej sytuacji spowodowanej przemocą i pomagają rodzinom zatrzymać przemoc.

Ośrodek Interwencji Kryzysowej

  • udziela pomocy osobom, które znalazły się w sytuacji kryzysowej m.in. na skutek doświadczenia przemocy domowej,
  • pomoc może być udzielana w siedzibie ośrodka, telefonicznie lub podczas interwencji w terenie,
  • udziela pomocy psychologicznej, poradnictwa socjalnego i prawnego,
  • zapewnia schronienie na okres do 3 miesięcy osobom, które w związku z przemocą utraciły dotychczasowe miejsce schronienia lub w miejscu zamieszkania występuje zagrożenie życia i zdrowia ze strony osób stosujących przemoc domową,
  • zapewnia wsparcie pracownika socjalnego,
  • organizuje grupy wsparcia dla osób doświadczających przemocy domowej,
  • prowadzi oddziaływania korekcyjno-edukacyjne dla osób stosujących przemoc domową.

Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Osób Doznających Przemocy Domowej

  • udziela całodobowego schronienia osobom dotkniętym przemocą,
  • udziela pomocy psychologicznej i terapeutycznej, organizuje pomoc medyczną, gdy wymaga tego stan zdrowia osoby dotkniętej przemocą,
  • udziela wsparcia oraz specjalistycznej pomocy socjoterapeutycznej i terapeutycznej dzieciom,
  • udziela pomocy prawnej w zakresie dotyczącym sytuacji doświadczania przemocy domowej,
  • podejmuje pracę z rodziną pochodzenia osoby dotkniętej przemocą domową, w celu nawiązania zerwanych relacji rodzinnych,
  • prowadzi działania edukacyjne w zakresie nabycia przez osoby korzystające ze wsparcia, zachowań ochrony przed sprawcą przemocy domowej,
  • udziela pomocy w zakresie wsparcia w edukacji dzieci, sprawowania ról opiekuńczo-wychowawczych przez rodziców, realizacji elementów budowania relacji między członkami rodziny, elementów komunikacji bez przemocy, kształtowania poprawnych więzi rodzinnych,
  • udziela pomocy w formie żywności, odzieży, obuwia do czasu przyznania świadczeń z pomocy społecznej oraz środków higieny osobistej i środków czystości,
  • ocenia ryzyko wystąpienia dalszych aktów przemocy domowej,
  • zapewnia pomoc bytową dla osób doświadczających przemocy, które korzystają z całodobowego schronienia: ogólnodostępne łazienki, miejsce do prania i suszenia, wyżywienie, środki higieny osobistej, obuwie, odzież.

Ośrodki poradnictwa i terapii rodzin

  • oferują wsparcie dla rodzin dotkniętych przemocą w ramach terapii indywidualnej, rodzinnej, grupowej,
  • prowadzą grupy psychoedukacyjne,
  • obejmują pomocą dzieci, prowadzą działania zmniejszające skutki doznanych traum.

Inne instytucje, ośrodki, fundacje

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.